Ιερά μονή Οσίου Ξενοφώντος Άγιο Όρος. Η Μονή ιδρύθηκε λίγο πριν το 998. Με σιγίλλιο του Πατριάρχη Γαβριήλ Δ΄ έγινε κοινοβιακή το 1784 και έκτοτε λειτουργεί μέχρι σήμερα.

Η σημερινή μορφή της μονής είναι αποτέλεσμα σειράς επισκευών και επεκτάσεων που ολοκληρώθηκαν στο τέλος περίπου του 18ου αιώνα.Η Μονή Ξενοφώντος έχει δύο Καθολικά τιμώμενα στον Άγιο Γεώργιο. Το παλαιότερο είναι από τα μικρότερα του Αγίου Όρους και ο νάρθηκας του εφάπτεται ουσιαστικά στην ανατολική πλευρά της Τράπεζας. Οι πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του κυρίως ναού είναι του Κρητικού ζωγράφου Αντωνίου και χρονολογούνται περί το 1544. Το νεότερο Καθολικό θεμελιώθηκε από το Φιλόθεο το 1817, και περατώθηκε σε είκοσι χρόνια. Η μονή κατέχει ως μέγα θησαύρισμα τη θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου της Οδηγήτριας.

Κατά την εποχή του Ρώσου μοναχού Βασιλείου Μπάρσκι (1744) αναφέρεται, και περιέργως μεταξύ μόνο των Ρώσων, ως φημισμένο ίαμα – θαυματουργό, νερό που ανέβλυζε στην άμμο στην αριστερή πλευρά της παραλίας της Μονής. Την τελευταία τριακονταπενταετία, με την καθοδήγηση του Γέροντος και Καθηγουμένου Αρχιμ. Αλεξίου, καταβάλλεται αγώνας για πνευματική προσφορά και την αποκατάσταση του κτηριακού συγκρότηματός της και για την συνέχιση των πατροπαράδοτων τεχνών, όπως η αγιογραφία και η ξυλογλυπτική.

Στη Μονή αυτή αξίζει να δουν οι επισκέπτες το παλαιό καθολικό με τις τοιχογραφίες της κρητικής σχολής (1544), το παρεκκλήσιο του Αγίου Δημητρίου καθώς και την τράπεζα όπου φέρονται τοιχογραφίες του 1475.

Στα διακονήματα των μοναχών συμπεριλαμβάνεται η ανάπτυξη της τέχνης της ξυλογλυπτικής (εκκλησιαστικές κατασκευές και άλλες κατασκευές με ξύλο) αλλά και της τέχνης της αγιογραφίας, συνεχίζοντας πατροπαράδοτα την κατασκευή χειροποίητων εικόνων. Κορυφαίο δείγμα αποτελεί η εικόνα της Παναγίας της Ξηροκρήνης που αγιογραφήθηκε το έτος 2016 από τον μοναχό Λουκά Ξενοφωντινό και φυλάσσεται στον Ιερό Ναό Αγίων Πάντων Θεσσαλονίκης.